Çoğu zaman fiziksel hastalıklarımız, iyileşme süreçlerimizden tedavi yöntemlerine kadar dış koşullara ve metabolizmaya bağlıdır.
Oysa şunu biliyoruz ki kimi zaman insan kendi kendini hasta edebilir ya da kendi kendine iyileşme süreci yaratabilir.
Daha önceki yazılarımızdan okumuş olabileceğiniz Plasebo Etkisi ve bu haftaki yazımda bahsedeceğim Nosebo Etkisi bu durumun örneklerindendir.
Nosebo, plasebonun tam tersi halidir diyebiliriz. Bu etki bize inanç ve şartlanmanın kişiyi iyileştirebileceği kadar hasta edebileceğini; kişinin kendi kendine ağrı ya da yan etki üretmesinin mümkün olabileceğini gösterir.
Nosebo etkisi kişinin bir ilaç yada tedavi uygulandığında olumsuz yan etkileri olacağını düşündüğü için bu yan etkileri yaşadığı durumunu anlatmak için kullanılan bir terim. Bir başka deyişle kişinin bir durumla alakalı negatif beklentilerinin, kişiyi olumsuz etkilemesi anlamına gelmektedir.
Eğer kişi gerçekten buna inanmışsa, hiçbir etkisi olmayan bir ilaç da verilse yan etki görebilir.
Bu durum ilaçların yanı sıra besinlerde de görülebilir. Kişinin, reaksiyon ve yan etkileri öğrenmesiyle birlikte laktoz intoleransı olmamasına rağmen laktoz intoleransı olan kişiler gibi yan etkiler göstermesi örnek verilebilir.
Verilebilecek en güncel örneklerden biri ise Covid-19 aşısı ile ilgili yapılan bir araştırma olabilir. ABD’deki bilim insanları, bir Covid-19 aşısı sonrasında insanların yaşadığı yan etkilerin üçte ikisinden fazlasının aşının kendisinden ziyade Nasebo Etkisi’nden kaynaklandığını ortaya koydu.
Araştırmacılar "Nosebo Etkisi"nin baş ağrısı, yorgunluk, kol ağrısı gibi bildirilen tüm yaygın yan etkilerin ilk dozdan sonra yaklaşık yüzde 76'sını; ikinci dozdan sonra ise yaklaşık yüzde 52' sini oluşturduğunu buldu.
Bu bilgiler bize, algılarımızın ne kadar değerli olduğunu bir kez daha kanıtlar niteliktedir. Yazımı ünlü diplomat ve politikacı Henry Kissinger’in sözüyle sonlandırmak istiyorum:
“Gerçeğin ne olduğu önemli değildir. Önemli olan onun nasıl algılandığıdır.”
Hazırlayan: Psk. Burcu Aydın
Kaynak:
https://blog.aegon.com.tr/nosebo-etkisi-nedir/
https://www.ntv.com.tr/galeri/saglik/nocebo-etkisicovid-19asilarinin-ardindan-olusan-yan-etkilerin-3te-2si-asidan-kaynaklanmiyor,2ykjPFQEvU6pSfMQyMJSFA
