Günlük hayatımızda yaptığımız çoğu şey için beynimizin bilinçli kısmını kullanmamız gerekmiyor. Hatta birçok durumda bilinç ne kadar devreye girerse daha az etkili hale gelebiliyoruz.
Nörolog David Eagleman, birkaç plastik bardağı üst üste koyup; sonra ise çıkarıp karıştırmayı şaşırmadan yapılabilen 10 yaşında dünya rekoru sahibi Austin Naber’i bu konuya örnek olarak gösteriyor. Bardak dizme şampiyonu Naber, bu işi çok hızlı bir şekilde yapabiliyor.
Eagleman de aynı işi yapmayı denediğinde aradaki fark çok bariz ortaya çıkıyor. Eagleman, Naber gibi şaşırmadan yapamamasının sebeplerini, bu işi ilk kez yapıyor olması ve yaptığı her şeyi düşünerek, bilinçli bir şekilde yapıyor olması ile açıklıyor. Kurallarına uygun bir şekilde bardakları nasıl dengede tutacağını bulmak için beyninin çok fazla enerji harcadığını söylüyor.
Bu bardak dizme işi sırasında Eagleman ve Naber’in beyinleri elektrotlar yoluyla inceleniyor. Aradaki çarpıcı fark şu şekilde: Eagleman’ın beyni bir bütün olarak elektrik sinyalleriyle doluyken Naber’inki hareket hızına rağmen çok az aktif görünüyor. Naber bu hızı kazanmak için her gün saatlerce pratik yaptığını söylüyor. Böylece, bardak dizme işini içselleştiriyor ve beyninin bu iş üzerinde fazla yoğunlaşması gerekmiyor.
Peki beynimiz bilinçli müdahaleye gerek olmadan başka neler yapabiliyor?
Bilincin devrede olmadığı beyin, günlük kararlarımızda ve ilişkilerimizde farkında olduğumuzdan daha derin bir rol oynuyor. Örneğin, sporda sık sık antrenman yapmanın nedeni, hareketlerimizi otomatikleştirmek; çünkü ne yapacağımızı düşünmek hareketlerimizin yavaşlamasına sebep oluyor.
Ayrıca, bilincin devreye girmediği beyin, karşı cinse ilgi duyma veya matematik işlemleri yapma gibi çok daha farklı ve gelişkin eylemlerde de rol oynuyor. Örneğin, bilinç dışı beyin sayesinde görme engellilerin görüyormuş gibi davranması da buna bir örnek oluşturuyor.
Dolayısıyla nörologlara göre bilinçli halimiz, yani beynimizin sabah kalktığımızda canlanan kısmı, kafamızda olup bitenlerin en küçük kısmını oluşturuyor.
Hazırlayan:
Psk. Melis Sağlam
Kaynakça:
https://www.bbc.com/future/article/20160315-the-enormous-power-of-the-unconscious-brain
Cortese, A., Lau, H., & Kawato, M. (2020). Unconscious reinforcement learning of hidden brain states supported by confidence. Nature Communications.
