Daha önce sevdiğiniz birinin davranışlarını bilinçli veya bilinçdışı olarak kopyaladığınız oldu mu? Bunu çoğumuz yapıyoruz, davranış kopyalama durumuna literatürde ‘’bukalemun etkisi’’ denir.
İster yabancılarla dolu bir odada ister yıllardır tanıdığınız insanlarla olsun, bukalemun etkisi sizi daha sevimli ve girişken gösterebilir. Daha rahat olmak ve bazı sosyal ortamlarda insanların sizinle daha yakın ilişki kurmasını sağlamak için bukalemun etkisini bilinçli olarak benimsemek sorun değil.
Bir ortama girdiğinizde sizden farklı kişilerle tanışırsınız ve gözlemleriniz sonucunda o gruptaki kişilerin aslında birbirine ne kadar benzediğini ve bu yüzden iyi anlaştıklarını düşünürsünüz. Bu yüzden ” ben de onlar gibi olursam kabul görürüm.” düşüncesiyle onlar gibi davranmaya, onların yaptıklarını kopyalayarak onları taklit etmeye başlarsınız. Yani neden yaptığımıza dair en önemli sebep ”kabul görmek”. Karşınızdaki insanın verdiği sinyaller sizi ister istemez etkileyebilir. Siz ne olduğunu anlamadan karşınızdan gelen sinyaller size nasıl davranmanız gerektiğini söyler ve ayna nöronlarımız onları taklit etmenizi sağlar.
Karşımızdaki kişinin bizi fark etmesini istiyorsak onun gibi hareket etmeye, konuşmaya başladığımızda bizi fark edecektir. Ya da yakın çevrenizdeki birinin davranışlarından hoşlanmıyorsanız onun size davrandığı gibi ona da öyle davranarak duruma uyanmasını sağlayabilirsiniz. Bu durum düşünce mekanizmasında da doğru oranla işler. Yani çevrenizde olumsuz düşünen kişiler varsa siz de farkında olmadan olumsuz düşünmeye başlarsınız.
Bukalemun etkisi, en sık etkileşimde bulunduğumuz insanların tavırlarını, jestlerini veya yüz ifadelerini taklit etmemizi sağlayan bir olgudur. Yakın sosyal çevrenizdeki insanların hatta yabancıların davranışlarına uyması için bilinçaltında davranış değişiklikleri yapmanıza neden olur.
Bukalemun etkisinin insan sosyal etkileşimleri üzerinde olumlu bir etkisi olduğu gösterilmiştir. Bu fenomeni ilk keşfeden iki psikolog Tanya L. Chartrand ve John A. Bargh'a göre, empatik insanlar, diğerlerini taklit etmeye göre daha çok eğilimlidir.
Psk. Berfin Gurbet MUTLU
Kaynakça:
https://www.kreatifbiri.com/herkeste-bulunan-bukalemun-etkisi-nedir/
https://www.betterhelp.com/advice/behavior/what-is-the-chameleon-effect-and-is-it-real/
Chartrand, T. L., & Bargh, J. A. (1999). The chameleon effect: the perception–behavior link and social interaction. Journal of personality and social psychology, 76(6), 893.
Lakin, J. L., Jefferis, V. E., Cheng, C. M., & Chartrand, T. L. (2003). The chameleon effect as social glue: Evidence for the evolutionary significance of nonconscious mimicry. Journal of nonverbal behavior, 27(3), 145-162.
Marsh, H. W., & Yeung, A. S. (1999). The lability of psychological ratings: The chameleon effect in global self-esteem. Personality and Social Psychology Bulletin, 25(1), 49-64.
