Kararlarımız ve yargılarımız bilinç dışı düzeyde mili saniyeler içinde oluştuğu için kişilerin ilk izlenimini oluşturan şey fiziksel varlıklarıdır.
Bu nedenle kişinin başta bize güzel/yakışıklı ya da sempatik/samimi gelmesi, sonrasında onun hakkında yapacağımız çıkarımları tahminimizden çok etkiliyor.
İlk izlenimdeki tek bir olumlu özellikten yola çıkarak genellemeler yapmaya; o kişiye başka pozitif özellikler atfetmeye başlıyoruz. Olumsuz bir şeyi ise yakıştıramıyoruz.
Halo Etkisi deneyi ilk olarak; askerler arasında yapılıyor ve üst rütbeli askerlerin, alt rütbeli askerleri ‘liderlik, görünüş, zeka, güven, sadakat’ gibi konularda değerlendirmesi isteniyor.
Deney sonucunda bir asker, fiziki olarak güçlü ve kaslı ise diğerleri bu kişinin sadık ve güvenilir olduğunu da söylüyor. Öte yandan asker olumsuz özelliğe sahipse diğer özelliklerinin yorumlanmasında da olumsuz bir durum ortaya çıkıyor.
Kısacası zihnimiz biz farkına varmasak da “Bir şey göze hitap ediyorsa kalan özellikleri de iyidir.” gibi bir tümevarım gerçekleştiriyor.
Bu etki kendisini hayatın birçok alanında gösteriyor diyebiliriz. Bunlardan biri de tüketimini yaptığımız markalar ve pazarlama stratejileri.
Çoğunlukla bir markanın sadece bir özelliğini beğendiğimiz zaman o markanın diğer bütün özelliklerinin de olumlu olduğu genellemesini yapma eğiliminde oluruz.
Benzer şekilde insanlar en çok satan markanın bütün özelliklerinin üstün olduğunu düşünürler. Bu nedenle markalar reklamlarında tek bir özellik anlatmak isterler; çünkü tek bir neden eğer ikna etmeye yeterse, tüketiciler diğer bütün olumlu özellikleri zaten kendiliklerinden o markaya atfederler.
Halo Etkisi her ne kadar olumlu önyargı gibi gözükse de aslında bir önyargıdır ve yanıltıcı olabilir. Bu durum da ciddi bir hayal kırıklığına sebep olabilir.
Bu sebeple; halo etkisinin farkında olmak, algılarımız ve kararlarımız üzerindeki etkisinden tamamen kaçınmamızı sağlamasa da bu farkındalık ile bazı hatalı değerlendirmeleri gözden geçirmemize yardımcı olabilir.
Hazırlayan:
Psk. Burcu Aydın
Kaynakça:
https://www.google.com/amp/s/www.uplifers.com/halo-etkisi-nedir-guzellik-bir-kisiye-dair-algimizi-nasil-sekillendirir/amp/
https://blog.sinavkaygisinason.com/2020/08/15/halo-etkisi-nedir/
https://tezgahcilar.com/halo-etkisi-nedir-dis-gorunus-fikirlerimizi-nasil-etkiler/
https://www.temelaksoy.com/halo-etkisi-nedir/
