Düşünme yeteneği insanın sahip olduğu en önemli kaynaktır. Altı şapkalı düşünme tekniği, düşünmenin altı farklı yönünü temsil eder. Bir konu görüşülürken, herkes şapkalardan birini önüne koyar ve düşüncelerini onun belirttiği yönde açıklar.
Altı Şapkalı Düşünme tekniği; bir konuyu çeşitli bakış açılarından, ancak net ve çatışmasız bir şekilde araştırmanın yollarından biridir. Bu düşünme tekniği, bir duruma altı farklı şekilde bakmanızı sağlar. Bu şekilde, neyin "doğru" veya "yanlış" olduğu konusunda ani kararlar vermeden her birini dikkatlice değerlendirebilirsiniz.
Şimdi bu altı şapkayı yakından inceleyelim:
BEYAZ ŞAPKA
Tarafsız ve objektif bir şekilde bilgiye odaklanırsınız. Neyi biliyoruz? Neyi bilmemiz gerekiyor? Sorularını sorarak bildiklerinizi ve bilmeniz gerekenleri bulursunuz.
KIRMIZI ŞAPKA
Duygularınızı mantığınızı katmadan ifade edersiniz. Kırmızı öfke, tutku ve duyguyu çağrıştırır. Duygusal bir bakış açısı verir. Kırmızı şapkayı kullandığınızda, hiçbir açıklama yapmaksızın duygularınızı ve sezgilerinizi söyleme fırsatını elde edersiniz. Kırmızı şapka takmak düşünüre, “Konu hakkında duygularım bunlardır”deme olanağı sağlar. Duyguları düşünmenin önemli bir parçası olarak görünür kılar. Böylece duygular düşünme haritasının bir parçası olurlar.
SİYAH ŞAPKA
Siyah karamsar, olumsuz ve kötümserdir. Bir şeyin niçin yapılmayacağını görür. Eleştirme şapkasıdır. Siyah şapka tehlikelere dikkat çeker. Bu şapka zararlı şeyler yapmamıza engel olur. Siyah şapka olmazsa, başımız sürekli derde girer. Bununla birlikte, siyah şapkanın gereğinden fazla kullanılması da tehlikeli olabilir. Siyah şapka düşünmesi, sorun çözme işiyle değil sorun gösterme işiyle ilgilenir.
SARI ŞAPKA
Sarı, olumlu ve yapıcı düşünmeye odaklanırsınız. İyimser umutlu ve olumlu düşünme ile ilgilidir. Sarı şapkayı önümüze koyup düşünmek ile yapılan bir önerinin değerini ve yararını saptamak için hemen çaba göstermeye başlamış oluruz.
YEŞİL ŞAPKA
Yaratıcılık ve yeni fikirlerle ilgili bir şapkadır. Yeşil şapkayla düşündüğünüz zaman; öneriler ileri sürer, yeni görüş ve seçenekler ortaya koyabilirsiniz. Yine bu şapkayla, ortaya atılan bir görüşe ilişkin değişiklikler önerebilirsiniz. Yeşil şapka takmak insanları otomatik olarak daha yaratıcı hale getirmez. Yeşil şapkayı kullanan herkes yaratıcı olmaya çaba gösterir. Ancak bu şapka düşünürlere daha yaratıcı olmaları için gerekli zamanı ve dikkati sağlayabilir.
MAVİ ŞAPKA
Mavi şapka düşünürü orkestra şefi gibidir. Diğer şapkaların kullanılması için çağrıda bulunur. Mavi şapkayı ne düşüneceğimizi açıklamak ve bu düşüncenin sonunda neyi elde etmek istediğimize karar vermek için tartışmaya başlarken kullanırız. Mavi şapka, kullanacağımız şapkaları sıraya koymak ve sonuçta elde ettiklerimizi özetlemekte de kullanılabilir. Mavi şapka düşünme sürecini gözler ve oyunun kurallarına dikkat edilmesini sağlar. Tartışmayı durdurur ve disiplini sağlar. Mavi şapka düşünürü, onda yapılmakta olan düşünme faaliyeti ile ilgilidir.
Özetle:
BEYAZ ŞAPKA : Tarafsız, objektif
KIRMIZI ŞAPKA : Duygusal
SİYAH ŞAPKA : Karamsar
SARI ŞAPKA : İyimser
YEŞİL ŞAPKA : Yaratıcılık, yeni fikir ve öneriler
MAVİ ŞAPKA : Serinkanlılık, genel değerlendirme
Unutmayın, şapka takmak bilinçli bir eylemdir.
Hazırlayan:
Psk. Burcu Aydın
Kaynakça:
https://ustunzekalilar.org/tr/Makaleler/Icerik/44-6-Alti-Sapkali-Dusunme-Teknigi-Nedir
https://www.montessoridunyasi.com/alti-sapkali-dusunme-teknigi/
https://www.iienstitu.com/blog/alti-sapkali-dusunme-nedir
