Sevdiğin Birini Yabancı Görmek
Bir çoğumuzun etrafımızdaki insanların isimlerini unuttuğumuz olmuştur, peki daha önce hiç birinin yüzünü unuttuğunuz, tanımlayamadığınız oldu mu? Bazı insanlar için yüzleri tanımak, prosopagnozi (yüz körlüğü de denir) olarak bilinen nörolojik bozukluk nedeniyle imkansızdır.
Prosopagnozisi olan kişiler tanıdık yüzleri tanıyamazlar ve çoğu zaman yabancıların yüzlerini ayırt edemezler. Aynaya baktıklarında kendi yüzlerini görmekte güçlük çekerler veya hiç göremezler. Ayrıca tanıdık yerleri veya nesneleri tanımakta veya bir kişinin yüzü ile başka bir nesne arasındaki farkı tanımakta güçlük çekebilirler. Prosopagnozisi olan bazı insanlar kendilerini tanımakta bile zorluk çekerler. Araştırmacılar, 50 kişiden 1'inin bir tür prosopagnoziye sahip olabileceğini tahmin ediyor.
Prosopagnoziye ne sebep olur?
Gelişimsel prosopagnozi çocukluk döneminde ortaya çıkar ve genetik kökenleri olabilir veya doğum öncesi veya çocuklukta beyin anormalliği veya hasarı sonucu ortaya çıkabilir. Sonradan oluşmuş prosopagnozi, beyin hasarı, felç veya dejeneratif hastalığın başlangıcından sonra yaşlı erkek ve kadınlarda ortaya çıkabilir. Yüz tanıma, beyindeki karmaşık süreçleri içerdiğinden, prosopagnoziyi doğru bir şekilde teşhis etmek genellikle zordur.
Şu anda prosopagnozi için bir tedavi yoktur. Tedavi, benzersiz fiziksel özellikler veya ses gibi ipuçlarına katılmak gibi arkadaşlar, aile üyeleri ve tanıdıklar dahil olmak üzere bireyleri tanımak için telafi edici becerilerin geliştirilmesine odaklanır. Örneğin, bir öğretmen bir öğrenciyi sınıfta oturduğu yerden veya öğrencinin her gün giydiği sırt çantasından tanıyabilir. Yüz körlüğü ile mücadele edenler, Oliver Sacks ve Chuck Close da dahil olmak üzere, durumla başarılı bir şekilde başa çıkmış önemli insanlardan ilham alabilirler.
Prosopagnozide beynin hangi kısmı hasar görür?
Beynin fusiform girus adı verilen bir alanı, insan yüzlerini benzer şekilde karmaşık ancak cansız nesnelerden daha ayrıntılı olarak tanımaktan sorumludur. Ayrıca hafıza ile bağlantılı olduğu düşünülmektedir. Bir teori, prosopagnozinin, fusiform girus bir şekilde deforme olduğunda veya hasar gördüğünde meydana geldiğini belirtir.
Hazırlayan:
Psk. Berfin Mutlu
Kaynakça
Bornstein, B., & Kidron, D. P. (1959). Prosopagnosia. Journal of Neurology, Neurosurgery & Psychiatry, 22(2), 124-131.
Kress, T., & Daum, I. (2003). Developmental prosopagnosia: A review. Behavioural neurology, 14(3, 4), 109-121.
Meadows, J. C. (1974). The anatomical basis of prosopagnosia. Journal of Neurology, Neurosurgery & Psychiatry, 37(5), 489-501.
