Schadenfreude (Okunuşu:Şadınfıroyde); kötü olay-hasar manasına gelen ‘schaden’, sevinç-mutluluk anlamına gelen ‘freude’ kelimelerinden oluşmaktadır. Sözcük anlamını “Kötülükten mutluluk duymak”, “Başkalarının talihsizliğinden duyulan keyif.” şeklinde düşünebiliriz.
Başkasının başına gelen kötü şeylerden haz alma durumu; bizim gözümüzden harika görünen kişilerin düştüklerini görmeye ihtiyaç duymayı ifade ediyor diyebiliriz. İşte size bir schadenfreude örnekleri.
Hepimizin duyduğuna neredeyse emin olduğum; “Adriana Lima bile aldatıldı...” ifadesindeki gizli keyif, bir bakıma bize teselli oluyor ya da maç esnasında karşı takımın en önemli oyuncusu sakatlandığında hissedilen istemsiz mutluluk duygusu…
Magazin takip ederken, ünlülerin hayatlarında olup bitenleri okurken; onların başlarına gelen talihsizlikleri görünce rekabet duygusuyla kendimizi şunu düşünürken bulabiliyoruz: “O da bizim gibi, bizden farkı yok.”
Schadenfreude’nin çok çeşitli yanları vardır. Bu sebeple örnekleri çoğaltmak mümkündür.
Ya da yaşanan bir olay sonrasında:
“Çok şükür bize bişey olmadı.",
"Allah’a şükür bizde bişey yok." gibi başkasının kötü haline bakıp kendi halinden memnuniyet hali;
“Birbirlerine aşık bir çiftin Hawaii Adaları’nda mutlulukla verdiği tatil pozlarını sosyal medyada görüp, “Yok mu bir tsunami!” düşüncesi de buna dahil.
Tüm bunları değerlendirdiğimizde bazı düşüncelerin, dozu ayarlanabildiği sürece çok insani olduğunu söyleyebiliriz. Ancak burada önemli olan ayrıntı şu; ‘iyi ki benim başıma gelmedi’ demek başka, ‘iyi ki onun başına geldi’ demek başkadır.
Bu doz ayarlanmadığı zaman durumun ciddiyetini, Friedrich Nietzsche’nin “Başkalarının acı çekmesini görmek mutlu kılar insanı…” sözleri özetliyordur diye düşünüyorum.
Bizim kültürümüzde ise bir başkasının mutsuzluğundan mutlu olunduğunda, duymaya çok alışık olduğumuz: “Gülme komşuna, gelir başına.” sözünü hatırlamak faydalı olabilir.
Hazırlayan: Psk. Burcu Aydın
Kaynakça:
https://sherpa.blog/makale/schadenfreude-isyerinde-karsilikli-mutluluk-verim
https://www.google.com/amp/s/www.gazeteduvar.com.tr/amp/schadenfreude-cagi-haber-963428
